САВАР ШҮДТЭЙ, САЙРГАР ХӨЛТЭЙ ХУЖАА НАРЫГ МОНГОЛД ХЭН ДАВАРААГААД БАЙНА ВЭ?

“Хужаа нар даварч байна” гэж сүүлийн үед хүн бүр бухимдах боллоо. Бухимдах нь зүйн хэрэг. Гэхдээ хятадуудыг ер нь хэн давараагаад байна вэ? гэж бид буруутаныг хайцгаадаг билүү. Мэдээж хайдаг л даа. Гэхдээ нүүр өгөхөөр бөгсөө өгдөг, гар бариад бугуй барьдаг даварсан зантай савар шүдтэй, сайргар хөлтэй хужаа нар эрхтэн дархтануудад өгсөн авилгалдаа дулдуйдан даврах нь зэвүүн. “Та нар яахын, миний ард цагдаагийн тэр гэдэг том дарга байгаа. УИХ-ын гишүүн тэр миний найз. Та нар Засгийн газарт ажилладаг тэр даргыг таних уу?” гэж савар шүднийхээ завсараар шүлсээ үсчүүлэн таахалзаж байгаа хятадуудтай та Монголд олон таарах байх. Хэдэн жилийн өмнө багын танил минь гэнэт найзархан утасдаж “Миний танил хятадууд энд ирчихээд байгаа юмаа. Эдний нэг нь хятаддаа нэлээд том албан тушаалын хүн байгаамаа, чи ирж уулзаач” гэхээр нь яваад очлоо. Хятад хоолны газрын нэг өрөөг эзэгнэсэн 10-аад хужаа нар шулганалдаж байснаа намайг харан худлаа инээн найзархан саймширлаа. Багын найз маань тэр хэдэн хужаагаа тэнгэрээс бууж ирсэн бурхад шахуу дөвийлгөн магтаж байснаа “Чи танил найз нөхөд ихтэй хүн. Эд молбиден авах гэж ирсэн юм. Чи олоод өгөөч” хэмээн шалж гуйлаа. Би “Хууль бус зүйл хийж чадахгүй ээ, уучлаарай” гэж хэлээд гарах гэтэл нэг хужаа нь “Танай цагдаа асуудалгүй ээ. Бид мөнгө өгөөд аргалчихна. Монголын цагдаа нар мөнгөнд дуртай ш дээ” гэж уусан сархадандаа халамцан шувуун цээжээ их л бардам гэгч нь займчуулан сууж байсан. Энэ мэтчилэн жишээ олон бий. Авилгалд дуртай албан туушалтануудын увайгүй үйлдэл монгол хүнийг үнэгүйдүүлж байгаагийн жишээ. За энэ ч яахав гээд орхиж болох. Гэтэл даварсан хятадууд монголчууд бидний гени, хөх толбо руу минь халдаж эхлээд байна. Японд мэргэжлийн тулааны спортод хүч үзэж байгаа Э.Болормаа саяхан Монголд ирээд буцсан юм. Тэр хэдэн найзуудтайгаа уулзан нэг газар ярилцаад сууж байтал 20 гаран насны монгол охин хужаа эртэй жигтэйхэн дотно нялуурч байгааг хараад Болормаагийн тэсгэл алдууран монгол охинд хандан “Чи ингэж болохгүй ээ, монгол бүсгүйчүүд хужаа нарын эрхшээлд орох ёсгүй. Чи харь” гэж хэдэн ширүүхэн үг хэлтэл нөгөө хужаа ихэд уурсан монгол хэлээр хальт хульт “Чи юу гээд байгаам. Би монгол хүн шүү” гээд өөрийнхөө зурагтай иргэний үнэмлэх үзүүлжээ. Үүнд дургүйцсэн Болормаа ахиад хэдэн хатуухан үг хэлтэл нөгөө хужаа ийш тийш утас цохин залуучуудыг дуудан Болормааг зодуулах гэж оролдсон гэсэн. Ингээд бодохлоор л дуртай хужаа монголд орж ирээд “Би монгол улсын иргэн” гэсэн хуурамч үнэмлэх авч болох нээ. Үүний цаана бас л бизнес байгаа нь мэдээж. Өвөрмонгол танил маань саяхан уулзаад бас нэг аймшигт жишээг ярилаа. Монгол төрж өссөн “местный” гэгддэг Хятад иргэний үнэмлэхэн дээрээ Ли гэж ургийн овогоо бичүүлжээ. Гэтэл манай иргэний бүртгэлийнхэн “Чи иргэний үнэмлэх авсан л бол Монгол хүн. Тиймээс монгол овогтой бол” гэж тулган шаардаад байсан гэнэ. Нөгөө “местный” хятад ч яахав уухайн тас л Боржигон овогтон болсон гэнэ. Энэ хоёр бодит жишээг харахад л манай хурган дарга нар үндэсний аюулгүй байдалдаа заналхийж Хятадуудыг монголчлох бодлого бариад давараагаад байгаа нь ажиглагдаж байгаа биз. Тэнгэр заяат монгочууд дэлхийн хүйс болсон нутагтаа газар ширтэн байнга тонголзож явдаг Ли, Ху, Бао овогтнуудад Боржигон, Тайжууд... гэсэн овогоо “эзэмшүүлж” хөх толбоо баллуурдуулж болохгүй. Иймээс Хятадуудыг монголчлох санаатай болон санамсаргүй үйлдлийн эсрэг эрслэн босцгооё! Монгол цус цэвэр ариун байж, Монгол үндэстэн үүрд мандан бадраг.

ТАРХИНЫ ЦӨЛЖИЛТӨӨ СААРУУЛЖ, ТАРЬСАН МОДЫГ МИНЬ УРГУУЛААРАЙ, ХҮМҮҮСЭЭ!

“Байгаль эх дэлхийгээ аврах тэнгэрлэг” аянг Монгол орон даяар өрнүүлээд 2 дахь жилтэйгээ золгож байна. Энэ хугацаанд бид Дундговь, Дорноговь, Хэнтий, Төв, Завхан аймгийн 32 сум болон нийслэлийн Сүхбаатар, Чингэлтэй, Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан, Баянзүрх дүүргүүдэд улиас, хайлаас, шар хуайс, монос, гүйлс, голт бор, агч, чацаргана, үхрийн нүд зэрэг 10 гаран төрлийн 32 857 ширхэг мод тарилаа. Монголынхоо цөлжилтийг сааруулахад бага ч гэсэн хувь нэмрээ оруулахыг зорьж байгаа бидний хувьд жил хагасын хугацаанд 30 гаран мянган мод тарина гэдэг чамлахаар тоо биш шүү. Бас тарьсан моднуудын амьдрах чадвар, ургалт нь 80%-тай байгаа нь биднийг баярлуулж байна.
Дэлхийн зулай болсон монгол орон минь цөлжиж байгаад бид санаа зовнин шагширан дээр дооргүй ажиллаж байгаа ч босоо заяат, тэнгэр үзэлт монголчууд бидний оюун тархи цөлжиж байгааг төдийлөн анзаарахгүй байх шиг. Манай аяныхан ч байгалийн цөлжилттэй тэмцэхийн хажуугаар оюуны цөлжилтийг сааруулахыг хичээн иргэдэд лекц, яриа таниулга хийж явна. Хөдөөгийн сум, багуудад очиж ажиллахад зуд, ганд малаа барж амьжиргааны эх үүсвэрээсээ салсан өрхийн тэргүүн болсон залуучууд толгой гудайлган газар ширтэн суухад хажууд нь эхнэр нь “Банкны өр зээлэнд баригдан дарамтнаас нь гарч чадахгүй нь” гэж үглэж суугаа нь ажиглагддаг юм. Тэд манай аяны “Арвай жин” ТББ-ын тэргүүн П.Анхтуяа, Улаанбаатар дээд сургуулийн багш, ойн инженер, докторант Д.Сүхбат, “Хонгор говь” ТББ-ын тэргүүн С.Тунгалаг, “Баянгол” нөхөрлөлийн тэргүүн, “Энх цагийн эгэл баатар” Ганхуяг нарын ухаалаг яриаг сонсоод ёстой л гэгээрдэг дээ. Хэдхэн минутын өмнө л толгой гудайлган “Бидэнд юу ч яриад хэрэггүй дээ” хэмээн гуниглаж байсан залуус “Одоо тэгээд яахуу? Энэ модыг тарьж үзье, хамтарч ажиллий л даа, та нар ахиад хэзээ ирэх юм” хэмээн яриа өдөн хоргоож эхэлдэг юм. Бид эмэгтэйчүүдийн хорих анги дээр очиж тэнд ял эдэлж байгаа бүсгүйчүүдтэй уулзан “Манай аяныхан та нартай хамтарч ажиллана, Та нарын тарьсан модыг бид монгол орон даяар тарина. Тэгэхээр та нар үйлдсэн нүглээ түр наминчлаад энэ үрийг маш сайн арчилж тордоорой” гэж хэлээд 3 кг чацарганы үрийг бэлэглэлээ. 300 гаран эмэгтэйчүүд бидний санаачлагыг дэмжин бүгд уухайлан түрлэг өргөж зарим нь бүр нулимс дуслуулж байгаа харагдсан. Гэтэл 3 хоногийн дараа хорих ангиас залгаад “Та нар ирж чацарганы үрээ буцааж аваа, манайд талбай байхгүй, хэрвээ та нар манай газар дээр мод үрээр тарих гэж байгаа бол бидэнд мөнгө төл” гэсэн хачин болзол тавьдаг юм байна. Хүйтэн цэвдэг сэтгэлтэй шоронгийн хянагч бүсгүйтэй бид маргалдахыг тухайн үедээ хүсээгүй л дээ. Энэ мэтчилэнгээр бид бага бага саадуутай учирж байсан л даа. Гэхдээ бид зорьсондоо хүрэхийг хичээж л явна. Бид аянаа монгол орны хамгийн их цөлжилттэй газрын нэг Дундговь аймгийн Өндөршил сумнаас эхэлсэн юм. Манай аяныхны ажлыг ойлгож дэмжсэн тус сумын иргэд мод тарих гээд бүгдээрээ ирсэн шүү. Тэд модоо тарингаа “Үлэмжийн чанар”-ыг дуулцгааж байгааг хараад С.Тунгалаг эгч “Ямар гоё юм бэ? Өчигдөр уулзахад энэ залуус мод тарих ямар хэрэгтэй юм. Манай энд тэгээд ч мод тариад ургадаггүй юм гэж уурлаж байсан ш дээ. Бид энэ залуусын тархинд оюуны модны үрийг суулгаж чадсан байна. Би 20 гаран жил мод тарихдаа ингэж сэтгэлээсээ дуулцгааж мод тарьж байсан хүмүүсийг харж байсангүй. Бид маш зөв ажил санаачиллаа” хэмээн хоолойгоо зангируулан баярлан зогсож байсан юм. Үнэхээр л Тунгалаг эгчийн хэлснээр энэ нутагт тарьсан бидний 2000 мод маш сайхан ургасан шүү. Гараагаа бид ийм сайн эхэлсэн болохоор бидний бариа сайн байх нь мэдээж. Бид өнгөрсөн жил гарны хугацаанд 30 гаран мянган мод тарихдаа нэг ч дарга эрхмийн өрөөний хаалгыг татаж төсөл болон санхүүжилт гуйгаагүй. Ёстой л өөрсдийнхөө бор зүрхээр бүгдийг болгосон доо. Утга авцалдаа муухан энэ нийтлэлийнхээ төгсгөлд хүн бүр тарьсан модоо арчилж ургуулахын төлөө амьдарцгаая. Монголчууд бүгдээрээ тархины цөлжилттэй тэмцэж оюуны хурыг бие биедээ бэлэглэж хэвшцгээе гэж уриалмаар байна. ТАРХИНЫ ЦӨЛЖИЛТӨӨ СААРУУЛЖ, ТАРЬСАН МОДЫГ МИНЬ УРГУУЛААРАЙ, ХҮМҮҮСЭЭ!

ФЭЙСБҮҮК ЧАМД БАЯРЛАЛАА

Би бусдыг бодвол фэйсбүүктэй хожуу найзалсан л даа. Фэйсбүүктэй нөхөрлөөд 4 сар гаран л болж байна. Фэйсбүүкийн ачаар Японд амьдардаг мэргэжлийн тулаанч охин, Германд ажилладаг зураач эр, Энэтхэгт сурч байгаа хуварга залуу, Солонгос болон Америкт амьдарч байгаа монголчууд, дэлхийгээр нэг тархан суурьшсан Халимаг, Тува, Хазара, Буриад, Өвөрмонгол... гээд 400 шахам хүмүүстэй найз болчихлоо. Сайхан байна, үнэхээр сайхан байна. Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, УИХ болон Засгийн газрын гишүүд бас алдар суугаа дэлхийд мандуулж яваа монголчууд болон дэлхийн алдартай урлаг спортын одод гээд маш олон хүн миний найзууд ш дээ. Монголд болон дэлхий дахинд юу болж байгааг би фэйсбүүк рүү ороод л мэдчихдэг болсон. Өмнөх шигээ нэтээр тэнээд л сайт ухаад явахаа больсон доо. Тэгээд л уншсан мэдсэн дуулсанаа найзууддаа ярихаар тэд “Чи энэ бүхнийг хаанаасаа яаж мэддэг юм бэ?” гэж асуудаг юм. Тэгэхээр нь би фэйсбүүкнээс гэж хариулдаг юм. Тэд “Чи фэйсбүүкийг бүрэн дүүрэн ашиглах юмаа. Бид фэйсбүүкээр зүгээр л тоглодог юм ш дээ” гэцгээдэг юм. Германд амьдарч байгаа улс төр судлаач Саруулын АЦС-ын тухай болон цөмийн хаягдлын шаарыг Монголд булуулахгүй гэж тэмцэн бичиж байгаа зоригтой үгс, үнэтэй саналуудыг, Дарханд амьдардаг Даш Ирагийн ухаалаг зөвлөмжүүд, Солонгос болон Японд амьдардаг Калвин Буугий, Билгээ Пүрэвбаатар нарын эх оронч сэтгэгдлүүд, Японд амьдардаг Өвөрмонгол залуу Хувьсгалт Хэрэйд, Эрхэмбилэг Чойжамц Боржигон нарын Өвөрмонголчуудынхаа төлөө тэмцэж байгаа хурц үгс, дайчин зан, Ерөнхий сайдын ахлах зөвлөх Б.Долгорын төр засгийн бодлого шийдвэр болон жендэрийн тухай мэдээллүүдийг би фэйсбүүкнээсээ хамгийн түрүүнд шүүрэн уншдаг. Эдний бичлэгүүд дотор “олз” заавал байдаг юм. Ааа бас Арслангийн шуурхай мэдээллүүд ч надад их хэрэг болдог юм ш дээ. Миний таньдаг хэн ч биш худалч гарууд фэйсбүүкээр өөрийгөө “од”болгон том том зүйлс бичин таахалзаж байхтай нь би хэд хэдэн удаа тааралдсан шүү. Үнэн дүр төрхийг нь хэлэн сэтгэгдэл үлдээхэд тэд ичсэндээ намайг найзаасаа хасчихсан байсан нь инээдтэй. Бодож санаж яваагүй хүмүүстэй минь танилцуулан уулзуулж байгаа фэйсбүүк чамд баярлалаа. Шинэ соргог санаа, ажиллах эрч хүч байнга өгч “амин дэм” болж яваа фэйсбүүк чамайг алдаршуулан магтан дуулья!

ГАР БАРИЛЦАН МЭНДЧИЛЭХ НЬ АСАР ОЛОН СӨРӨГ НӨЛӨӨТЭЙГ МОНГОЛЧУУД МЭДДЭГ УЧРААС ХӨӨРӨГ СОЛИЛЦОН МЭНДЭЛДЭГ БАЙЖЭЭ

Сүүлийн үеийн залуус мэндэлж ч чадахаа больжээ гэж аав ээж 2 минь байнга халагладаг байсан юм. Одоо ч ээж, тэр хачин хүн шүү хэлээд байхад л мэндэлж чадахгүй “данги уу?” гэх юмаа. Дээр үед гянданд хоригдож байсан шилийн сайн эрс бие биенийхээ амьд байгаа эсэхийг шалгаж “данги уу” гэж дохио хэл авалцдаг байсан юм гэнэлээ. Гэтэл тэрнийг нь мэндийн үг болгон хэрэглээд байхым хэмээн халаглаж суудаг юм. Монгол суу ухааны Манукол академийн ерөнхийлөгч, доктор З.Бат-Отгоны “МОНГОЛЧУУДЫН ГЭГЭЭРЭЛ” номыг уншиж суухдаа үнэхээр л бид мэндэлж чадахаа байсан ард түмэн болжээ гэж бодлоо. Доктор З.Бат-Отгон Монголчуудын уламжлалт мэндчилгээний талаар ингэж бичсэн байна. Сүүлийн үед Монголчуудын мэндчилгээнд гар барих, толгой дохиж мэндлэх ёс гаднаас нэвтэрчээ. Европ чиглэлийн гаралтай баруун гараа барьж мэндэлдэг ёс нь надад буу байхгүй гэдгээ илтгэж алгаа дэлгэн харуулж байгаа утгатай ажээ. Ингэж баруун гараа барин мэндчилэхэд хүнд асар олон сөрөг нөлөөтэйг Монголчууд мэддэг байсан учир тэрхүү мэндчилгээг таалдаггүй байсан байна. Учир нь, 1-рт: Хүн энергийг баруун гарынхаа алгаар авч зүүн гарынхаа алгаар гаргадгийг шинжлэх ухаан нэгэнт тогтоосон байна. Хоёр хүн баруун гараа атгалцсанаар хоорондоо энерги мэдээллийг солилцоно. Муу энерги мэдээлэлтэй хүнтэй гар баривал муу энерги мэдээлэл авна.
2-рт: Жирмэсэн эмэгтэйчүүд баруун гараа барилцах буюу золгоход хэвлий дэх хүүхдүүдийнх нь хүйс өөр өөр бол хүйсний долгион буюу хүйсний мэдээлэл нь солигддог байна. Үүнийг Монголчууд хүүхдийн хүйс солигдох гэж ярьдаг. Яг үнэндээ эрэгтэй байж байгаад эмэгтэй, эмэгтэй байж байгаад эрэгтэй болдоггүй бөгөөд хүйснийх нь мэдээллийг агуулагч долгион нь солигддог байна. Тийм учраас хүйс нь эрэгтэй хэрнээ зан ааш нь эмэгтэйлэг, эмэгтэй хэрнээ зан чанар нь эрэгтэйлэг төрдөг байна. Үүнээс болоод ижил хүйстэн гэж адлагдаад гадуурхагдаад байдаг хүмүүс бий болдог байна.
3-рт: Мөн баруун гараа атгалцаж мэндчилэхэд жирмэсэн эхийн хэвлий дэх хүүхдүүдийн хүйс нь ижил байх тохиолдолд хүйсний мэдээллийн долгион биш удамынх нь мэдээллийн долгион солигддог байна. Ингэснээр эцэг эхчүүд өөрийн удмын бус өөр удмын зан чанартай хүүхдийг хүмүүжүүлэх болдог байна. Зарим эцэг эх үр хүүхдээ “Энэ ёстой манай удамд байхгүй зантай шүү” гэж хэлж ярьж байх нь тааралддаг. Энэ нь удмын мэдээлэл солигдсоны шинж юм. Энэ бүхнийг мэддэг байсан Монголчууд энергий мэдээллийн ямар нэг зөрчилд орохгүйн тулд баруун гараа зүүн энгэртээ авч бөхийн мэндчилдэг байна. Гэхдээ баруун гарын бугалга аймхай буюу аюулхайтай давхцан байрлах ёстой. Далд ертөнцөөс илгээгдэж ирдэг хүний оюун ухаан буюу мөн чанар нь цээжний хөндийд аймхай буюу аюулхай дээр оршдог учир баруун гарын бугалга аймхай буюу аюулхайтай давхцсанаар хүний мөн чанарыг хааж өгөх бөгөөд энэ нь хүний оюун ухаан буюу мөн чанар хэний ч өмнө бөхийх ёсгүйг хэлж өгнө. Япон, Солонгосчууд хүнтэй мэндчилэхдээ мөн чанараа хаалгүй бөхийдөг бөгөөд энэ нь тэр хүн цогцсон биетэйгээ, оюун ухаантайгаа, юутай хээтэйгээ цаад хүний өмнө бөхийж байгаа хэрэг юм. Харин Монголчууд мөн чанараа баруун гараараа хааснаар цаад хүн хэн ч байсан түүний өмнө зөвхөн цогцсон биеэрээ бөхийж байгаа хэрэг юм. Монголчуудын мэндчилгээнд гүн утга агуулагдаж байдаг нь эндээс харагдаж байна. Мөн Монголчуудын дунд хөөрөг барин мэндчилдэг ёс өргөн дэлгэр тархсан нь бас л нарийн учиртай аж. Хөөргийг гангараа гэхээсээ илүүтэйгээр бусадтай энергийн зөрчилд орохоос сэргийлж болгоомжлон хэрэглэдэг юм байна. Өөрөөр хэлбэл гарын алгаар энерги, хүйсийн мэдээллийн долгион, удмын мэдээллийн долгион солигддог тул түүнээс хамгаалж алгандаа хөөрөг барин хаадаг байна. Төрийн хаан, өндөр түвшний ноёд, түшмэд харь оронд төрийн айлчлал хийх, гэрээ хэлэлцээр хийхдээ хөөргөө гартаа бариад сууж байдаг байсан байна. Энэ нь элдэв оюун санаанд нөлөөлөх гэсэн оролдлого болон ховс, энергийн үйлчлэлээс хамгаалдаг хамгаалалт болдог байжээ. Тиймээс Монголчууд хөөргийг эр эм гэлтгүй өргөн хэрэглэдэг байжээ.
“МОНГОЛЧУУДЫН ГЭГЭЭРЭЛ” номонд мэндчилгээний уламжлалыг ингэж бичсэн байна. Тиймээс бүгд уламжлалт ёсоо санагалзан энергиэ төвшин байлгах үүднээс түр зуур гар барих мэндчилгээнээс татгалзвал яасан юм. Бас төрийн тэргүүнээсээ эхлээд түмэн олноороо зөв мэндэлж сурцгаая!

ТАЙВАН ЗАНГААРАА БҮХНИЙГ ЯЛНААААА!!!

Би нэг л тайван болчихож. Юунд ч яарч сандарч тэвдэхээ больчихсон байхым. Дүрс хийтэл уурладаг, байж сууж чадахгүй бачимддаг, аливааг хийх гэж адгаж яардаг зангууд минь бүгд надаас “дайжан” одож. Хүний аура буюу гэрлэн бүрхүүл уурлахаараа бас даарахаараа улаан, амарч тайвшрахаараа ногоон, энгийн үедээ хөх өнгөтэй байдаг юм гэлээ. Одоо ч бид хоорондоо ярихдаа “-Улайж минчийтлээ уурлаад л... Даараад хацар нь улайчихаж, Ногоортлоо унтаад, Ногоортлоо архидаад л...” гэж ярьцгаадаг. Юуг ч бодож санахгүй архидаж байгаа хүн, унтаж амарч байгаа хүмүүсийн аура ногоон байдаг болоод л ингэж хэлүүлдэг аж. Тэгвэл миний гэрлэн бүрхүүл сүүлийг үед ногоон, хөх өнгөөр л сүлэгдээд явна даа. Гэхдээ би ногоортлоо архидаагүй шүү. Бас ногоортлоо ч унтаагүй. Урьдных шигээ л хийж бүтээх гэж эрэлхийлж явна.
Дотны анд гэж найзлан хамтарч ажиллаж байсан хүн надад хэлэлгүйгээр олон улсын байгууллагаас 30-аад сая төгрөгний төсөл нууцаар авч өөдгүй зан гарган энэ бусармаг үйлдлээ миний зөв хэмээн өөрийгөө өмөөрөн тэнэгтэн над руу дайрч давшлан загнахад нь ч би тайван байлаа. Уг нь би үзэлцэж л байх ёстой хүн. Гэтэл тэгсэнгүй. Өнөөдрөө өнгө мөнгөөр хэмжиж сохор зоосны төлөө найзаа золиослохоо юман чинээ санадаггүй ахархан бодолтонтой хэрэлдээд ч яах билээ дээ. Би өнөөдрийнхөө амь зуулгын төлөө биш ирээдүйнхээ төлөө ажиллаж амьдарч байгаа болохоор тайван байхаас өөр аргагүй биз дээ. Өнөөдрийнхөө амь зуулгын төлөө амьдарч байгаа бол би Монголын баячуудын нэг явах байлаа. Үүнийгээ хаана ч хэнд ч ам бардам хэлж чадна шүү. Олон улсын байгууллагын нэр хүндийг унаган төслийг гарынхаа алганы аясаар шийддэг дарганцартай ч тайван замаар “үзэлцэнэ” гэж бодож байгаагаа нуух юун. “Үнэнээр явбал үхэр тэргээр туулай гүйцэнэ” гэдэг ардын үг шиг “тэнэгээрээ” дуудуулж байгаад “улайж минчийтлээ уурлахгүйгээр” тайван зангаараа бүхнийг ялан дийлнэ дээ.