Би ТББ-ынхаа ажлаар үе үе хорих ангиудаар явдаг юм. Ингэж явахдаа Д.Эрдэнэдалай гэдэг туранхай өндөр залуутай танилцлаа. Д.Эрдэнэдалай Англи улсын иргэн Тереза Сарах Геймс гэгч эмэгтэйгээс их хэмжээний мөнгө залилсан хэргээр Эрүүгийн хуулийн 148,4-р зүйл ангиар 10 жилийн хорих ялыг чанга дэглэмтэй хорих ангид эдлэхээр шийтгүүлээд эдлэх ялаа дөнгөж эхэлж байгаа гэнэ. Үлгэр ингэж эхэлдэг гэдэг шиг Д.Эрдэнэдалайн ялтан болсон түүх нь ингэж эхэлжээ. Тэрээр ийн ярьж байна.”.. Англи хэлний хувийн Жет сургуульд багшилж байхдаа би Тереза Сарах Геймстэй танилцсан юм. Тэр манай сургуульд бас багшилдаг байлаа. Бид сайхан найзууд болцгоолоо. Тереза ч манай гэрээр зочилдог боллоо. Түүнийг ирэх болгонд ээж минь бидэнд дүпүтэй шөл, далайн байцаатай шөл хийж өгдөг байсан юм. Тэр болгонд Тереза ээжийгээ бас өөрт нь шөл хийж өгдөг тухай ярьж баярладаг байсан даа. Манайх цагаан хоолтон айл, өдрөөс өдөрт цөлжиж дулаарч байгаа эх дэлхийгээ аврах юмсан гэж боддог болсон. Үүнд өөрийн хувь нэмрээ оруулна даа гэж боддог байлаа.Тереза уулзах болгондоо надад “Би эмэг эхээсээ өв залгамжилсан мөнгөтэй баян” гэж ярьдаг байсан. Тэгээд “Би чамд туслая, бизнес хийх үү, үйлдвэр байгуулах уу, чи юу л хийнэ тэр бүхэнд чинь мөнгөөр туслая” гэсэн санал тавилаа. Би Терезагийн саналыг их ч бодлоо. Ингээд Терезатай ярилцлаа. Тереза 80 сая төгрөгөөр Боржигон 64-р дэлгүүрийн байрыг худалдан авч бэлэглэлийн гэрээгээр надад өглөө. Энэ байрандаа засвар хийгээд бид интернэт кафе ажиллуулахаар боллоо. Намайг архи уудаггүй, тамхи татдаггүй, цагаан хоолтон гэдгийг Тереза мэднэ. Харин Тереза архи пиво ууж, тамхи татдаг юм. Би түүний аяыг харж голдуу бааранд сууж цагийг өнгөрөөдөг байв.Нэг өдөр дотны найз Тереза сонин авир гаргаж намайг хамт амьдрахыг шаардаж эхлэнгүүт би түүнд сэтгэлдээ хайрлаж явдаг монгол найз охиныхоо тухай ярьж өглөө. Үүнээс хойш Терезагийн зан нь хувирч хамаг юмаа буцааж авна гэж дарамтлах болсон. Би түүний байрыг нь буцаагаад өгчихлөө. Хэд хоногийн дараа бид дахин уулзалдаж учраа олж эвлэрцгээлээ. Ингээд байраа зарж цагаан хоолны үйлдвэр байгуулан цаашид хамтран ажиллахаар болж дахин итгэлцэж тэр ч бүү хэл Тереза “Бидний ажил бүтэлгүйтлээ ч би чамд хэзээ ч муу зүйл хийхгүй. Тийм юм хэзээ ч болохгүй. Бүр эвгүйтэх юм бол чамайг би гадаад руу гаргана” гэж хэлээд байрыг миний нэр дээр дахин бэлэглэлийн гэрээ хийж буцааж өгсөн юм. Ингээд би энэ байрыг 228 сая төгрөгөөр зараад өөрийн хүсэж мөрөөдөж явсан цагаан хоолыг дэлгэрүүлэн эх дэлхийгээ аврах ажилдаа эргэлт буцалтгүйгээр ханцуй шамлан орсон юм. Нэг өдөр Тереза “Уулзая. Хамт баймаар байна” гэхээр нь “Найз охин маань Америкаас ирсэн байгаа. Тэгэж байгаад уулзая” гэчихлээ. Миний энэ үгийг сонсоод л Тереза намайг цагдаад өгч ялтан болгосон доо. Би мөрдөн байцаагч, прокурор, шүүгч нарт бүх үнэнээ ярьсан. Тэдний хэн нь ч намайг сонсохыг хүсээгүй. Зөвхөн надад хэргийг тулгаад л, үгүйсгээд л, буруутгаад л хэцүү юм билээ шүү. Бүр шүүх хурал дээр шүүгч залуу “Чиний цагаан хоолтон болж дэлхийг аврана гэж юу байдаг юм” гэж ёжлон тас тас инээсэн нь аймаар доромжлол шиг санагдаж байлаа гэж Д.Эрдэнэдалай ярьсан юм.
Түүний яриаг сонсож суухдаа Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хэлсэн “Монгол залуусаа шорон руу биш сургууль руу илгээе” гэж хэлсэн нь гэж бодогдлоо. Гэтэл хийж бүтээх оргилсон хүсэлтэй Д.Эрдэнэдалай мэтийн өчнөөн олон залуу шударга бус хуулийн золиос болон өргөст торны цаана илгээгдэж байгааг эрхэм Ерөнхийлөгч анзаарч байгаа болов уу?Хэдхэн хоногийн өмнө Д.Эрдэнэдалайн ээж утас цохиж хүүгээс нь захидал ирсэнийг дуулгаад надад захидлыг авчирж өглөө. Тэрээр захидалдаа “…Бид мөнгө булаацалдаж суух хооронд дэлхийд маань аюул нүүрлээд эхэлчихсэн байна. Дэлхийн дулаарлаас болж мөнх цэвдэгтэй газрууд гэсч метан их хэмжээгээр ялгарч 2012 оны эцэс гэхэд хойд туйлын мөс хайлж дууссанаар түүний дор маш өндөр нягттайгаар шахалдаж байсан метан агаар мандалд дэгдэж дэлхий ертөнц дарьтай торх болох аймшигт цаг үетэй хүн төрөлхтөн нүүр тулах болоод байгаа. Үүнийг би ганцаараа яриагүй. Хүний буруутай үйл ажиллагаанаас болж үер усны аюул, далайн хар салхи, шувууны ханиадны халдварт тархалт, үхрийн галзуу(BSE), гахайн өвчин(PMWS) гэх мэт өвчний аюулыг илгээж дэлхий маань өөрийгөө илчилж байгаа. Энэ бүхэн нүднээ ил байна. Тиймээ, хүн төрөлхтөн зөв амьдарч чадаагүй энхрийлж өсгөсөн мал сүрэг, гэрийн тэжээвэр болон лусын амьтад, өдтөн жигүүртэн, анд нөхдөө хэдэн зуун мянгаар нь хэрцгийлэн хороож буй явдал маань ийм аюулд хүргэж байгааг би ухамсарлан хүлээж авдаг.
Бид эх дэлхийдээ өртэй. Иймийн учир мөхөс би шар буурцгийг хэрхэн боловсруулж мах адил болгож байгаа аргыг сурахад ихэнх мөнгөө зориулсан. Сувгыг нь ч олсон. Би Тайвань улс руу явж цагаан бууз, глютин, вежертеран хиам, вежертеран нухаш/веже/, өндөггүй майонез, дүпү, дүпүний сүү зэргийг үйлдвэрлэх аргыг сурч монголд нэвтрүүлж амжсандаа баяртай байдаг.
Монгол эх орон ард түмэн маань удахгүй хоолны хомсдолд орох хүнд хэцүү үе тулахад би бэлэн байхыг хичээсэн. Олон хүнийг өлсгөлөнгөөс аврахын тулд цагаан хоолыг дэлгэрүүлэн идүүлж сургахад зорьсон минь энэ. 2012 он хүртэл эх дэлхийгээ аврах ганцхан боломж бол хүн бүр цагаан хоолтон болж амьдралынхаа хэв маягыг өөрчлөх явдал юм. Хүн бүр эх дэлхийнхээ төлөө, өөрсдийнхөө төлөө, гэр бүл үр хүүхэд ач гуч нараа аврахын төлөө цагаан хоолтон байгаасай. Гариг дэлхийгээ аврахад үнэтэй хувь нэмэр өргөөсэй гэж хүсье! Амжиж олон хүнийг аврах гэсэн цагаан сайхан үйлийг минь бодож ялтан Д.Эрдэнэдалай намайг уучилж өршөөгөөч” гэж бичжээ.
Тэр одоогоор Дээд шүүхэд давж заалдаад байгаа юм байна. Дээд шүүх хэргийг нь үнэн зөвөөр шийднэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа Д.Эрдэнэдалай захидлынхаа төгсөлд бичжээ. Жирийн Монгол залуугийн ялтан болсон түүхийг танд хүргэлээ. Монгол төрийн сүлд Д.Эрдэнэдалайг удахгүй өршөөх болтугай.
Түүний яриаг сонсож суухдаа Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн хэлсэн “Монгол залуусаа шорон руу биш сургууль руу илгээе” гэж хэлсэн нь гэж бодогдлоо. Гэтэл хийж бүтээх оргилсон хүсэлтэй Д.Эрдэнэдалай мэтийн өчнөөн олон залуу шударга бус хуулийн золиос болон өргөст торны цаана илгээгдэж байгааг эрхэм Ерөнхийлөгч анзаарч байгаа болов уу?Хэдхэн хоногийн өмнө Д.Эрдэнэдалайн ээж утас цохиж хүүгээс нь захидал ирсэнийг дуулгаад надад захидлыг авчирж өглөө. Тэрээр захидалдаа “…Бид мөнгө булаацалдаж суух хооронд дэлхийд маань аюул нүүрлээд эхэлчихсэн байна. Дэлхийн дулаарлаас болж мөнх цэвдэгтэй газрууд гэсч метан их хэмжээгээр ялгарч 2012 оны эцэс гэхэд хойд туйлын мөс хайлж дууссанаар түүний дор маш өндөр нягттайгаар шахалдаж байсан метан агаар мандалд дэгдэж дэлхий ертөнц дарьтай торх болох аймшигт цаг үетэй хүн төрөлхтөн нүүр тулах болоод байгаа. Үүнийг би ганцаараа яриагүй. Хүний буруутай үйл ажиллагаанаас болж үер усны аюул, далайн хар салхи, шувууны ханиадны халдварт тархалт, үхрийн галзуу(BSE), гахайн өвчин(PMWS) гэх мэт өвчний аюулыг илгээж дэлхий маань өөрийгөө илчилж байгаа. Энэ бүхэн нүднээ ил байна. Тиймээ, хүн төрөлхтөн зөв амьдарч чадаагүй энхрийлж өсгөсөн мал сүрэг, гэрийн тэжээвэр болон лусын амьтад, өдтөн жигүүртэн, анд нөхдөө хэдэн зуун мянгаар нь хэрцгийлэн хороож буй явдал маань ийм аюулд хүргэж байгааг би ухамсарлан хүлээж авдаг.
Бид эх дэлхийдээ өртэй. Иймийн учир мөхөс би шар буурцгийг хэрхэн боловсруулж мах адил болгож байгаа аргыг сурахад ихэнх мөнгөө зориулсан. Сувгыг нь ч олсон. Би Тайвань улс руу явж цагаан бууз, глютин, вежертеран хиам, вежертеран нухаш/веже/, өндөггүй майонез, дүпү, дүпүний сүү зэргийг үйлдвэрлэх аргыг сурч монголд нэвтрүүлж амжсандаа баяртай байдаг.
Монгол эх орон ард түмэн маань удахгүй хоолны хомсдолд орох хүнд хэцүү үе тулахад би бэлэн байхыг хичээсэн. Олон хүнийг өлсгөлөнгөөс аврахын тулд цагаан хоолыг дэлгэрүүлэн идүүлж сургахад зорьсон минь энэ. 2012 он хүртэл эх дэлхийгээ аврах ганцхан боломж бол хүн бүр цагаан хоолтон болж амьдралынхаа хэв маягыг өөрчлөх явдал юм. Хүн бүр эх дэлхийнхээ төлөө, өөрсдийнхөө төлөө, гэр бүл үр хүүхэд ач гуч нараа аврахын төлөө цагаан хоолтон байгаасай. Гариг дэлхийгээ аврахад үнэтэй хувь нэмэр өргөөсэй гэж хүсье! Амжиж олон хүнийг аврах гэсэн цагаан сайхан үйлийг минь бодож ялтан Д.Эрдэнэдалай намайг уучилж өршөөгөөч” гэж бичжээ.
Тэр одоогоор Дээд шүүхэд давж заалдаад байгаа юм байна. Дээд шүүх хэргийг нь үнэн зөвөөр шийднэ гэдэгт итгэлтэй байгаагаа Д.Эрдэнэдалай захидлынхаа төгсөлд бичжээ. Жирийн Монгол залуугийн ялтан болсон түүхийг танд хүргэлээ. Монгол төрийн сүлд Д.Эрдэнэдалайг удахгүй өршөөх болтугай.
Goy niitlel baina. Amjilt husye!
ReplyDelete